Niettegenstaande enkele lichtpuntjes zal een wezenlijk herstel van de zuivelmarkt slechts mogelijk zijn wanneer ook de EU tijdelijk minder melk produceert.
Het Russisch embargo , de terugval in China, en de tragere economische ontwikkeling in de groeilanden zorgen voor een verminderde vraag. Door het wegvallen van de quota wordt er nu vooral in de EU veel meer melk geproduceerd. Deze combinatie van een sterk gestegen aanbod met een lagere vraag zorgt voor een ontwrichting van de markt. De Belgische zuivelindustrie had gelukkig voldoende geïnvesteerd om alle melk te kunnen verwerken. De extra melk ging in 2015 vooral naar kaas (+ 22%) , boter , melkdranken en verse zuivelproducten. De zuivelindustrie zet volop in op de uitvoer en blijft geloven in de toekomst van de zuivelsector in ons land.
Op het vlak van duurzaamheid is er goed nieuws. Tussen 2000 en 2010 was er reeds een daling met 20% gerealiseerd van de carbon footprint van melk. Deze daalt in de periode 2010 -2015 opnieuw met 9%. Daarnaast zijn er recent een aantal studies verschenen die aantonen dat een verduurzaming van ons voedingspatroon perfect mogelijk is met het behoud van de huidige aanbevelingen inzake verbruik van zuivelproducten.
Onevenwicht op zuivelmarkt
Door de combinatie van grote verschuivingen in vraag en aanbod kwam de zuivelmarkt in 2015 in zeer zwaar weer terecht. Het Russisch embargo , de forse terugval van de invoer in China, de sputterende economische groei op wereldvlak en de zeer lage olieprijzen resulteerden in een sterk gedaalde vraag naar zuivel. Op hetzelfde ogenblik vielen, na 30 jaar , de EU-productiebeperkingen weg waardoor veel melkveehouders, aangemoedigd door de goede melkprijzen in 2013 en 2014 extra melk gingen produceren. De combinatie van beide factoren leidt tot een groot onevenwicht op de zuivelmarkt , met zeer lage prijzen tot gevolg. Waar andere regio’s in de wereld hierop reageren met een lage melkproductie is dit in de EU (nog) niet het geval. Met enkele maanden vertraging wordt de zeer slechte marktsituatie vertaald in lage melkprijzen.
Lichtpuntjes op zuivelmarkt niet voldoende
Inmiddels zijn er enkele lichtpuntjes op de zuivelmarkt. De melkproductie in Zuid-Amerika en in Oceanië is gedaald , de uitvoer naar China leeft terug op , het verbruik van zuivel in de USA neemt sterk toe , de noteringen van boter zijn gestegen. Deze prille positieve signalen zijn op zich niet sterk genoeg om de zuivelmarkt fundamenteel te laten herstellen. Een tijdelijke vermindering van de productie in Europa is nodig vooraleer we van een wezenlijke verbetering kunnen spreken. Wanneer de markt zou hernemen dan zal dit zich zoals steeds pas enkele maanden vertalen in betere melkprijzen.
Carbon footprint melk daalt opnieuw
De uitstoot van boeikasgassen, uitgedrukt in de carbon footprint , van melk is opnieuw gedaald. Tussen 2000 en 2010 werd er reeds een daling van de carbon footprint met 20% gerealiseerd. Op 5 jaar tijd, nl. tussen 2010 en 2015, daalde deze opnieuw met 9%. Dit is te danken aan heel wat inspanningen van de zuivelsector. Het betreft o.a. een hoger gebruik van lokale eiwitbronnen, een toename van het gebruik van bijproducten uit de voedingsindustrie en een toename van de hernieuwbare energieproductie.
Uit een aantal recente studies blijkt dat voedingsmiddelen die goed scoren qua duurzaamheid niet steeds de producten zijn die we nodig hebben in een evenwichtig en gezond voedingspatroon. Verder blijkt dat zuivelproducten goed scoren indien men tegelijkertijd wil voldoen én aan de normen inzake voedingswaarde en gezondheid én aan duurzaamheid. Verduurzaming van ons voedingspatroon is perfect mogelijk met het behoud van de huidige aanbevelingen inzake verbruik van zuivelproducten.
Kerncijfers Belgische zuivelindustrie 2015
De Belgische zuivelindustrie
De zuivelindustrie realiseerde in 2015 een omzet van 4,4 miljard euro. Hiervan wordt bijna 61 %, namelijk 2,7 miljard euro, uitgevoerd. De daling van de omzet heeft vooral te maken met de evolutie van de prijzen die nog sterker daalden , nl. met ruim 20%. De zuivelindustrie verwerkte in 2015 zo’n 3% meer melk en leverde rechtstreeks werk aan 5.600 personen. Na 4 jaren van uitzonderlijk hoge investeringen , 50 % boven het normale niveau, daalden de investeringen terug naar het normale niveau.
De uitvoer van Belgische zuivelproducten naar landen buiten de EU neemt toe. Indonesië, met 250 miljoen inwoners en een snel groeiende middenklasse, prijkt nu reeds op de tweede plaats.
