Met een omzet van 7 miljard euro in 2023 vertegenwoordigt de zuivelindustrie maar liefst 9% van de totale voedingsindustrie, de grootste industriële sector van België. Dit groot economisch belang staat in schril contrast met de lage marges van de zuivelindustrie die in 2022 zelfs tot 1.03 % daalden. Toch pakten zuivelverwerkers het afgelopen jaar de uitdagingen die op hen afkomen aan, en bewezen ze zo volop de kaart van de toekomst te trekken. Maar om de troeven van de lokale duurzame zuivelproductie maximaal te valoriseren, is een lange termijn beleid voor de hele sector noodzakelijk.
Uitdagende tijden voor zuivelverwerkers
Met een omzet van 7 miljard euro, meer dan 6000 jobs, en een positieve handelsbalans van 538 miljoen euro bevestigt de zuivelindustrie in 2023 haar economisch belang. Toch staat de rendabiliteit van de voedingsindustrie onder zware druk. De netto marge van de zuivelindustrie daalde zelfs tot slechts 1.03% in 2022 , terwijl net enorme investeringen nodig zijn, onder andere voor een verdere groene transitie. “Naast de economische uitdagingen, ontbreekt een realistisch en uitvoerbaar beleid voor zowel de melkveehouderij als de verwerkende industrie. Dit leidt tot juridische onzekerheid en bemoeilijkt verdere vooruitgang. Bovendien blijft de beschikbaarheid van voldoende melk in de toekomst een grote zorg”, aldus Lien Callewaert.
Troeven voor lokale zuivelproductie
Nochtans werd 2023 afgesloten met een lichte stijging van de melkleveringen met 1,5%. Daarmee doet de Belgische melkveehouderij het beter dan het Europese gemiddelde (-0,5%), en al helemaal dan landen zoals Frankrijk (-2,7%) of Ierland (-4,1%). Deze lokale melkproductie is een absolute troef voor onze lokale zuivelverwerking.
Ook de Belgische consument blijft –ondanks de hoge inflatie- resoluut trouw aan melk en zuivelproducten, zo leren recente NielsenIQ cijfers ons. Zelfs wereldwijd heeft Belgische zuivel belangrijke troeven: met een klimaatimpact die tot een van de laagste ter wereld behoort, biedt onze lokale zuivel opportuniteiten om de groeiende wereldbevolking op een duurzame manier te voeden.
Zuivelverwerkers investeren in de toekomst
Het afgelopen jaar bewezen zuivelverwerkers deze uitdagingen aan te gaan. Ze focusten op efficiëntiewinsten en flexibiliteit binnen hun ondernemingen en zetten resoluut in op verduurzaming, o.a. via hergebruik van water en recycleerbare verpakkingen. Dit is essentieel om de sector toekomstbestendig te maken. Naast verduurzaming binnen hun eigen vestigingen, ondersteunen de zuivelverwerkers ook de melkveehouders verder in hun duurzaamheidsverhaal, zo werd bekrachtigd in het MilkBE duurzaamheidscharter . Het hoge niveau van investeringen, dat ook in 2023 werd behouden, onderstreept het geloof van de zuivelindustrie in de toekomst.
Dringend nood aan langetermijnbeleid om potentieel zuivelsector te valoriseren
De zuivelindustrie, en bij uitbreiding de zuivelsector, heeft dus heel wat troeven in handen om mee te bouwen aan een positieve toekomst voor ons land. “We garanderen lokale voedselvoorziening met veilige, kwaliteitsvolle en duurzaam geproduceerde gezonde producten, creëren werkgelegenheid en dragen bij tot de economische motor van ons land”, aldus Catherine Pycke, voorzitter van de Belgische Confederatie van de Zuivelindustrie (BCZ). Een coherent en ambitieus lange termijn beleid dat de nodige hefbomen voorziet om een sterke, toekomstgerichte zuivelindustrie alle kansen te geven is onontbeerlijk. “Veel werk aan de winkel dus voor de verkozen politici om het juiste kader te creëren om het potentieel van onze sector ten volle te benutten. BCZ staat alvast klaar om samen te werken met partners in de keten en de overheid om dit te realiseren”, besluit Lien Callewaert, directeur BCZ.
Kerncijfers 2023
[1] Prijzenobservatorium ‘Prijsverloop en marges in de voedingskolom: een analyse van het prijstransmissiemechanisme voor België en de buurlanden’ (2023)